Kennisdelen met Hoedoe.nl

Hoe kweek ik zelfdiscipline? Hoe doe ik de zonnegroet? Hoe wordt ik rijk? Dat zijn een paar voorbeelden van de ongeveer 500 vragen waarop Hoedoe.nl antwoord geeft. Dit onder het motto: 'Hoedoe.nl legt uit hoe je het doet!'

Hoedoe.nl richt zich op korte, beknopte instructies voor alledaagse (en soms minder alledaagse) handelingen. Achtervolgens wordt ingegaan op benodigdheden, stappen, do's, don'ts, bronnen (boeken) en nadere uitleg (websites).

Het is een nieuwe website van de makers van Leren.nl. Uitgaand van de volgende filosofie: 'soms wil je iets leren, soms wil je alleen iets doen en soms leer je door iets te doen', vullen deze sites elkaar naadloos aan. Hoedoe.nl is niet alleen leerzaam, maar bij tijden ook vermakelijk.

De eerste reeks 'hoedoes' zijn geschreven door professionele schrijvers met medewerking van experts. Maar iedereen kan ook zelf artikelen publiceren. Met een paar eenvoudige stappen maak je je eigen hoedoe. In ruil voor de schrijfinspanning biedt Hoedoe.nl vrijwilligers een platform om zich als expert te profileren: schrijvers zijn hoofdauteur van een artikel (na eindredactie door hoedoe) en blijven tot in lengte van jaren goed vindbaar in de zoekmachines.

Ik ben benieuwd hoe deze dienst zich dit verder gaat ontwikkelen, zowel gezien de aanlevering van content als het niveau van de artikelen. Maar ook in het licht van vergelijkbare websites als wikiHow (hiervan is ook Nederlandse versie) en het bekende How Stuff Works. Veel van dit soort vragen kunnen uiteraard ook met behulp van podcasts of video’s wordt uitgelegd. Zo zijn op VideoJug video’s te vinden waarin recepten worden voorgedaan, video’s over klusjes in en om het huis, video’s over het maken van espresso, etc. Op One Minute How-To zijn podcasts te beluisteren.

Het format van Hoedoe.nl had in de bibliotheek bedacht kunnen zijn. In veel boeken en tijdschriftartikelen zitten dergelijke 'hoedoes' (tips) verborgen. Door dit soort informatie als een soort 'hoedoe' te presenteren kun je je bibliotheekcollectie veel beter vindbaar maken. Vooral als je bij gebruikte bronnen met een deeplink direct verwijst naar het bezit bij de bibliotheken. Nu is die link tussen de in een 'hoedoe' genoemde informatie en de bibliotheek op Hoedoe.nl helaas niet aanwezig, jammer!

Ding 21: AquaBrowser My Discoveries

In eerdere postings zijn LibraryThing en WorldCat al aan de orde geweest. Het toevoegen van tags, commentaar (reviews), waarderingsscores en lijsten zijn de elementen die in dit soort sociale catalogi zitten ingebakken. Zelfs de catalogus van de Zeeuwse Bibliotheken heeft dergelijke sociale eigenschappen, klanten kunnen hun waardering en commentaar achterlaten. Helaas wordt daarvan maar summier gebruikgemaakt, zeker wanneer je dat vergelijkt met commerciële boekensites als BOL.

SOPAC

De veelgeroemde sociale catalogus (SOPAC) van de Ann Arbor District Library is inderdaad mooi voorbeeld van een catalogus met door gebruikers toegevoegde informatie. Daarnaast zijn items in SOPAC verrijkt met allerlei links naar extra informatie (een soort Meer over Media), zoals recensies en een titelprofiel.

SOPAC is ontwikkeld door John Blyberg, die nu bij de Darien Library furore maakt. Waar inmiddels een SOPAC 2.0 in gebruik is genomen. Deze catalogus ziet er aardig uit met een woordenwolk waar 'staff favorites' (keuze personeel) direct in het oog springt. Verder kan ik naast tags en reviews geen andere toegevoegde informatie vinden.

Duidelijk is wel dat in zowel de catalogus van Ann Arbor als Darien maar een klein aantal titels ook daadwerkelijk getagged en becommentarieerd zijn. Blijkbaar is het aantal klanten van deze bibliotheken, dat zich aan het participeren en delen waagt, te klein van volume om een dekking te krijgen vergelijkbaar met LibraryThing.

My Discoveries

Wellicht dat dit volume wel met My Discoveries kan worden bereikt, immers alle LibraryThing tags zijn hierin opgenomen. My Discoveries is bibliotheekoverstijgend en heeft een enorm potentieel: iedere gebruiker kan waar dan ook te wereld tags toevoegen en persoonlijke leeslijsten maken. Deze lijsten kun je openbaar maken en met anderen delen. Als experiment heb ik bij de OBA een lijst gemaakt met 'post-9/11 romans'. Alleen duurt het even voordat persoonlijk gegenereerde content ook in de AquaBrowser terug te vinden is. Het komt niet direct, maar wat vertraagd door. Er kan soms enkele dagen zitten tussen invoeren en terugzien in bijvoorbeeld de verfijn-opties van de AquaBrowser. Mijn lijst en tags werden pas 2 dagen na invoeren getoond.

Op dit moment is het mogelijk met My Discoveries tags toe te voegen aan, en lijsten te maken van vrijwel alle boeken, cd's, dvd's en video's. Als je echter een dossier wil aanleggen over een bepaald onderwerp kun je dus geen kranten- of tijdschriftartikelen aan je lijst toevoegen. Uiteraard beschikt My Discoveries ook over RSS feeds.

Mooi zou zijn als dit soort initiatieven het in de toekomst mogelijk maken om ook bestanden aan je boeken te koppelen. Bijvoorbeeld een tekstdocument, powerpoint of mindmap waarin je een samenvatting van een boek hebt gemaakt. Of het toevoegen van citaten om de kern van het boek over te brengen.

Inzet Web 2.0 bij romanadvisering

Er zijn al veel boekensites, boekenblogs en leescommunities op het web, maar de insteek 'romanadvisering' vanuit bibliotheken kom je in Nederland nog niet echt tegen. Het zou mooi zijn als ook andere bibliotheken (en bibliotheekmedewerkers) in het land interesse krijgen voor het kennisdelen op het gebied van romanadvisering, met als uiteindelijk doel klanten beter te kunnen helpen bij hun keuze. Een manier om dit te realiseren is het Web 2.0.

Experimenteren met Web 2.0-toepassingen
In het kader van romanadvisering zijn er een aantal mogelijkheden om met 2.0 instrumenten te gaan experimenteren:

1. verzamelen van websites over boeken, genres en advisering met social bookmarking tool Del.icio.us
   
2. gebruik van RSS-feed voor nieuwsvergaring en attenderingen
   
3. opzetten van een social netwerk over boekenkennis met Ning
   
4. opzetten van een weblog over boeken, lezers en leesadvisering met Blogger of Wordpress
   
5. opzetten van een wiki met Wetpaint, PbWiki of MediaWiki
   
6. gebruik mogelijkheden tags

Favorieten delen met Del.icio.us
Ik heb hier al eens mee in Furl geëxperimenteerd, maar ben zeker niet de enige. Het belang van goede annotaties is overigens niet te onderschatten.

Op de hoogte blijven met RSS-feed
Stimuleren dat alle medewerkers een feedreader installeren om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen op dit gebied. Of zoiets als een Netvibes Universe opzetten voor romanadvisering, waar iedereen de laatste nieuwtjes te weten kan komen. Voorbeelden van die Universes zijn Eenvandaag of de VPRO (3voor12).

BoekenKennis delen op een community
Bouwen van een Ning-community voor (in eerste instantie) medewerkers van de Zeeuwse biblio­theken over leessuggesties, waarbij de verbanden tussen boeken centraal staan. Kennisuitwisseling over leeservaringen en hulp vragen bij specifieke leesadviezen die men zelf niet kan beantwoorden. Daarnaast een discussieplatform over adviesinstrumenten, presentatievormen, en gerelateerde zaken.
Uiteraard zijn (in een latere fase) ook klanten van harte welkom, immers: ‘de kennis van bibliotheek­gebruikers is net zo belangrijk als die van de bibliothecaris’.
Voorbeelden boekencommunities: Historical Fiction, Bookshelf, Readers Anonymous en Roselle Public Library.

Weblog over romanadvisering
Weblog waar nationale (en internationale) ontwikkelingen over lees­advisering (readers' advisory) worden gesignaleerd (maar misschien kan daar de blogfunctie in Ning voor worden gebruikt). Dit naast de al eens eerder gesignaleerde etalagefunctie van een blog. Zie overigens dit Readers’ Advisory initiatief dat overigens niet verder uitgewerkt is.

Romanadvisering met een Wiki
Wiki (met Wetpaint, PbWiki of MediaWiki) voor het vastleggen van theoretische inzichten, (thematische) keuzelijsten, het samenstellen van adviesinstrumenten en/of het delen van initiatieven (best practices) op het gebied van lees-/romanadvisering. Maar je kunt er ook een virtuele leesclub mee opzetten (bijv. Booklust, Princeton Public Library of de bibliotheek van Leeds).

Voor een snel leesadvies moeten bibliotheekmedewerkers zich kunnen wenden tot één of twee betrouwbare adviesinstrumenten, zeker als de medewerkers zelf weinig romankennis of leeservaring hebben. Aan zo’n adviesinstrument moet door meerdere mensen op verschillende locaties gewerkt kunnen worden. Aanvullingen moeten op een eenvoudige wijze aangebracht kunnen worden. Voorbeelden van praktische instrumenten zijn: Iread Wiki, Read Me en Children's Readers'Advisory.

Voordeel van een Wikipedia-achtig platform is dat meerdere mensen aan de ontwikkeling van dit instrument kunnen meewerken. Voorzien van een zoekfunctie en altijd via internet toegankelijk. In principe kan elke bibliotheekmedewerker met een account haar of zijn bijdrage toevoegen. Wijzigingen en toevoegingen worden automatisch bijgehouden. Een redactie kan vervolgens het beheer en onderhoud voor z’n rekening nemen.

Tagging en sociale catalogi
Tags (onderwerpen/trefwoorden) worden gebruikt voor de structurering en de doorzoekbaarheid van de content. Daarnaast kunnen tags ook worden gebruikt om doelgericht te abonneren op specifieke informatie. Dit kan door middel van de hierboven genoemde RSS-feeds. Stel ik hou een verzameling links bij op de site Del.icio.us met als onderwerp – en tag – Romanadvisering. Een andere gebruiker die zich ook interesseert voor dit specifieke onderwerp, kan zich op een RSS-feed van mijn tag ‘Romanadvisering’ abonneren. Wanneer ik dan een nieuwe link aan mijn verzameling toevoeg, krijgt deze andere gebruiker hiervan een melding in zijn feedreader en kan hij de nieuwe link bekijken.

Library Thing en meer recent My Discoveries zijn voorbeelden van software in bibliotheeksfeer waarbij gebruikers zelf tags kunnen toekennen aan boektitels. Elke gebruiker kan zelf woorden of termen bedenken waarmee hij of zij het resultaat zou willen kunnen vinden, of het nou niet-officiële trefwoorden zijn (‘reisboek’), of subjectieve genre-achtige tags (‘grappig’), kleur van de omslag (‘groen’). Dit biedt uiteraard allerlei interessante mogelijkheden en niet in het minst voor romanadvisering.

De Web 2.0 toepassing LibraryThing.nl wordt steeds interessanter als bron voor leesadvies. Net als BOL en Amazon geeft LibraryThing leestips. Op deze sociale boekensite is een tab 'Aanbevelingen' aanwezig. Hieraan liggen geen verkoopcijfers ten grondslag maar onderwerps-tags van andere lezers die hetzelfde boek in huis hebben. Zo is te zien wat de lievelingsboeken zijn van mensen die 'Een schitterend gebrek' hebben gelezen, of welke boeken over hetzelfde onderwerp gaan. Dit levert over het algemeen relevantere tips op dan de websites van de boekhandel of de Romanadviesmachine van de bibliotheken.

Ding 20: muziek online beluisteren

In het verleden heb ik wel van Deezer gebruik gemaakt, maar Last.fm is echt andere koek: veel uitgebreider en veel meer mogelijkheden. Dit klinkt als muziek in de oren. Hier dreigt een flinke verslaving. Niet storen, ik heb mijn oortjes ingeplugd!

Inschrijven en het invoeren van mijn favoriete muziek gaat zeer intuïtief. Alle artiesten die in me opkomen zitten in de enorme collectie van Last.fm. Je kunt echter alleen gratis luisteren naar een ‘preview’ van de nummers. Deezer heeft wel volledige, gratis songs. Bij Last.fm zijn er wel heel wat extra’s, zoals: similar artists, een biografie (van bv. Wikipedia), de discografie, video’s (van YouTube), een concertagenda, tags en vrienden toevoegen.

Echt fantastisch zijn de radiostations. Op basis van de artiesten die je intikt wordt een radiostation (Your Library) aangemaakt met aanverwante muziek, maar elke artiest heeft een eigen station waar gelijkaardige muziek wordt uitgezonden. Momenteel luister ik naar station Tom Waits en schakel nu over naar station l'Ham de Foc. De nummers die voorbijkomen kun je als ze bevallen een hartje toekennen. Zo wordt je gebruikersprofiel aangescherpt. De aanbevelingen (recommended) die Last.fm geeft staan bol van vergeten muziek en nieuwe ontdekkingen, die weer door het radiostation 'Your Recommendations' wordt uitgezonden. Verder zijn er 'Related stations' waar genremuziek wordt uitgezonden.

Last.fm is een welkome aanvulling op MuziekWeb en kan ook klanten helpen onbekende muziek te ontdekken. Zou onderliggende software ook geschikt zijn om eindelijk eens een echt goede Romanadviesmachine te ontwerpen met daadwerkelijk waardevolle leestips? Of zou die kans vergoed verkeken zijn (zie LibraryThing)?

Een andere online dienst waar je muziek kunt ontdekken naar eigen smaak is Musicovery. Een online radiostation waar je kunt kiezen uit 18 muziekgenres (classical, r&b, metal, blues, jazz, latino, …). U kunt ook starten via de Mood-tab (kiezen tussen energetic en calm enerzijds en tussen dark en positive anderzijds). De songs worden schematisch voorgesteld met verwante artiesten. Zo'n schematisch overzicht met links naar andere artiesten is ook te vinden op Liveplasma.

Het is overigens mogelijk streaming audio via Last.fm of Deezer met gratis software op te nemen (als mp3). Natuurlijk wel letten op de auteursrechten.

Ding 19: sociale netwerken

Sociale netwerken zijn (nog) niet mijn Ding. Ik ben al enige tijd passief lid van de Ning-community Bibliotheek 2.0. Blijkbaar ben ik meer een 'lurker' dan een actieve 'debater'.Een poosje geleden kreeg ik van Kees Hamann een uitnodiging voor LinkedIn, ik heb me met een zeer beknopt profiel ingeschreven.

Bij MySpace mijn kennis van de huidige popartiesten opgefrist. Mezelf verder aangemeld bij het rustig vormgegeven Facebook, maar na wat rondneuzen tot de conclusie gekomen dat de kans op nieuwe vrienden veel groter is bij het populaire Hyves. Bibliotheek Vlissingen zit zelfs bij Hyves, maar heeft zo te zien moeite zich te profileren.

Privé gezien zijn deze sociale netwerken voorlopig niets voor mij, maar ik kan me voorstellen dat je in contact wil komen met gelijkgestemden, lotgenoten of uit het oog geraakte schoolvrienden.

Wat kun je er als organisatie mee? Als bibliotheken mensen meer willen betrekken bij hun collecties en diensten dan zullen ze, naast het onderhouden van een eigen website, meer moeten participeren op sociale netwerksites. Kortom: je diensten verplaatsen naar de plaatsen waar de mensen zijn.

Ding 18: LibraryThing

Voor dit LibraryDing alle hoeken en gaten van het huis doorzocht om tien boeken bij elkaar te schrappen. Titels na aanmelden toegevoegd aan 'Mijn Bibliotheek'. Dat gaat heel eenvoudig door de boeken op te zoeken in de catalogi van de Koninklijke Bibliotheek en BOL/Bruna, immers de titels die ik wil invoeren zijn allen Nederlandstalig. Van een viertal werd de boekomslag niet getoond, deze via Google gevonden en geüpload.

Wanneer je het boek toevoegt aan je collectie worden allerlei bibliografische gegevens (auteurs, titel, uitgever, jaar van uitgave en zelfs onderwerpen) automatisch overgenomen en hoef je die zelf niet meer in te geven in Librarything.

Je kan de boekgegevens makkelijk verder bewerken: zelf tags toekennen, beoordelen, bespreken, etc. LibraryThing biedt verder discussiefora, groepen (bijv. leeskringen), aankondigingen lokale evenementen, widgets om op je blog of website te plaatsen. Zo'n widget plaatsen gaat overigens ook al eenvoudig, alleen worden niet alle plaatjes (covers) getoond.

Na opname van een boek in LibaryThing kom je al snel in aanraking met mensen met dezelfde smaak en wordt je vervolgens weer geattendeerd op titels die je nog niet kende. Deze aanbevelingen (wie dit boek heeft, heeft ook dit boek …) zijn trouwens ook van nut voor leesadvies aan klanten.

Met LibraryThing for Libraries kunnen bibliotheken de door de LibraryThing community gecreëerde als tags, boekbesprekingen, waardering en aanbevelingen in hun eigen catalogus integreren. Voorbeeld is de catalogus van de Irving Public Library. Het zou mooi zijn als uiteindelijk een koppeling met onze Zeeuwse catalogus(versie AquaBrowser/My Discoveries) tot stand kan worden gebracht.

Wat de bibliotheek hier nu mee kan? Naast het gebruik van de leessuggesties uit LibraryThing voor romanadvies aan klanten, kun je je nieuwe aanwinsten beter laten zien, bepaalde onderwerpen onder de aandacht brengen of leeskringen ondersteunen. Meer hierover is te lezen bij Wow!ter en vooral Ritanila.

Dat LibraryThing actief de samenwerking zoekt met bibliotheken en daartoe speciale toepassingen ontwikkeld is toch wel een pré boven concurrenten als Goodreads en Shelfari.

Ding 17: Web 2.0 site naar keuze - WorldCat

Bespreken van een Web 2.0 site naar keuze. Dat is zo eenvoudig nog niet met de huidige lawine aan Web 2.0 tools. Op SeoMoz is al een selectie gemaakt uit honderden toepassingen. Online bestanden delen met eSnips (bespreking op Fan.tv), Shelfari of toch Yahoo!Answers, een soort sociale Al@din? Of zal ik dichter bij huis te blijven MijnKring of Buurtlink (winnaar Dutch Web 2.o award)? Misschien toch een van de boekencommunities: Ezzulia, Dizzie of Boekmeter?

Google Boeken (met Mijn Bibliotheek) en My Discoveries staan nog op mijn to-do-lijstje, evenals WorldCat. Uiteindelijk heb ik besloten de Web 2.0 mogelijkheden van WorldCat wat nader te bekijken.

WorldCat

Op de website WorldCat kun je zoeken naar boeken, muziek en andere zaken in het bezit van bibliotheken. Het is 's werelds grootste netwerk van bibliotheekmaterialen en -diensten. De collectie bevat meer dan 1 miljard items in tienduizenden bibliotheken over de hele wereld.

In WorldCat is het mogelijk om zelf recensies en lijsten toe te voegen. Na het nemen van een account ben ik aan de slag gegaan met maken van een boekenlijst. Ook het toevoegen van tags is mogelijk. Wel jammer dat er geen boekomslagen worden vertoond.

WorldCat.org gebruikers kunnen hun zelfgemaakte lijsten openbaar maken voor iedereen en zich abonneren op die van anderen waar dan ook ter wereld. De openbare WorldCat lijsten zijn namelijk beschikbaar als RSS feeds die kunnen worden binnengehaald met elke RSS feed lezer.

WorldCat Identities

Worldcat Identities is een mogelijkheid om aan Wikipedia lemma's over personen (bijv. Bob Dylan) een verwijzing toe te voegen naar boeken van en over deze mensen. Een mooie gelegenheid dus om via de veelgebruikte Wikipedia pagina's te attenderen op het bezit van bibliotheken! Hoe je dit in de praktijk doet is te lezen bij Infocaris en Ritanila (inclusief actielijst voor bibliotheken). De techniek is er, nu nog de handen uit de mouwen om onze collecties beter te profileren.

Filmpje over het maken van lijsten in WorldCat: