Wat is nu het verhaal van Zeeland?

Hoewel sommigen het ‘canongebulder’ meer dan beu zijn, blijven de canons als paddenstoelen uit de grond schieten. Zo is vorige week onder de titel Het verhaal van Groningen de ‘Canon van Groningen: 40 ijkpunten uit de groninger geschiedenis’ gepubliceerd.

In deze canon worden in chronologische volgorde 40 ijkpunten en 52 boegbeelden met een korte beschrijving toegelicht. Acht vooraanstaande auteurs schreven een achtergrondartikel over een bepaalde periode uit de Groninger geschiedenis.

Canon van Nederland als vliegwiel
Sinds de commissie Van Oostrom in 2006 de landelijke historische canon presenteerde als handreiking naar het onderwijs, is een nieuwe trend geboren. Op lokaal terrein sloegen in heel Nederland tal van commissies aan het werk om een canon te kunnen presenteren van de eigen stad, het dorp of de streek. Niet in de laatste plaats omdat de Nederlandse canon nogal op het westen des lands is geinspireerd.

Het woord ‘canon’ heeft verschillende betekenissen. Van Dales
woordenboek noemt als eerste betekenis ‘regel, richtsnoer, maatstaf’, en in die
zin is het hier bedoeld: het geheel van belangrijke personen, teksten,
kunstwerken, voorwerpen, verschijnselen en processen die samen laten zien hoe
Nederland zich ontwikkeld heeft tot het land waarin we nu leven.

De canon brengt structuur aan in de steeds maar uitdijende brij van informatie die op mensen afkomt. De historische 'lijstjes' zijn derhalve mateloos populair. Inmiddels zijn tientallen initiatieven genomen voor een regionale, lokale of thematische canon (o.a. film-, reli-, schaats- en muziekcanons). De geschiedenis blijkt nu eenmaal niet in één verhaal te vatten.

In de Achterhoek werkt het Staring Instituut aan de canon van de streek. Inmiddels zijn 72 ijkpunten van de Achterhoekse geschiedenis bijeengebracht, beginnend bij prehistorische bodemvondsten in de regio en eindigend bij de teloorgang van de textiel- en ijzerindustrie in de late twintigste eeuw. In Westland is in navolging van de landelijke canon de 'Canon van de kassen' opgesteld. In een 160 pagina's tellend boek is de geschiedenis van de Nederlandse glastuinbouw beschreven. Het boek 'Alles is anders om me heen; een reis door de geschiedenis van Hoogeveen’, is gedigitaliseerd door de Bibliotheek Hoogeveen, daarvoor hulde.

Provinciale canons
In de meeste provincies is een project van start gegaan voor de vorming van een officiële canon. Overijssel was in 2006 de eerste die een canon presenteerde: vijftig vensters op de geschiedenis van de provincie, beginnend bij de oprichting van een altaarsteen in de Muur van Hadrianus rond het jaar 222.
In Gelderland is een canoncommissie samengesteld van twaalf deskundigen, die elk uit een andere regio komen. Zij volgen en stimuleren de ontwikkeling van lokale canons in hun regio. Op dit moment is Erfgoed Gelderland bezig deze lokale canons te verzamelen om die te publiceren op de website www.mijngelderland.nl/. Als de lokale varianten verzameld zijn, zal de commissie kijken of daar gemeenschappelijke elementen in terugkomen die kunnen leiden tot een Gelderse canon.
Ook in Friesland, Limburg en Flevoland wordt aan een officiële canon van de provincie gewerkt.

Hoe zit dat nu met Zeeland?
Een canon van Zeeland wordt ontwikkeld door een werkgroep van provinciale deskundigen en vertegenwoordigers van de regio's. In juni moet er een concept-canon klaar zijn. Iedereen mag daarop commentaar geven, waarna rond oktober een definitieve versie wordt gepresenteerd. Rudolf Koops, directeur van het Zeeuws Archief, heeft als voorzitter van de commissie regionale geschiedbeoefening het initiatief voor de canon genomen. Voor een eventuele uitgave wil hij subsidie van de provincie vragen.

Twee andere medewerkers van het Zeeuws Archief, Poulus Bliek en Leo Hollestelle, selecteerden om de discussie te starten al 33 onderwerpen. Deze zijn te vinden op Geschiedenis Zeeland. Het is, denk ik, niet verassend dat het water centraal staat in de geschiedenis van Zeeland. Het onderstreept de band van de Zeeuwen met het water, de ene gebeurtenis als vijand, de andere als vriend.

Ongetwijfeld zal ook de Zeeuwse canon weer veel discussie opleveren en aanleiding zijn voor allerlei lokale initiatieven: Deltawerken-, mossel-, maritiem-, ringrijden-, boluscanons en misschien zelfs een canon van Vlissingen.